Hükümetin HSYK’ya ilişkin yeni düzenlemesine HSYK Başkanvekili Ahmet Hamsici bugün yaptığı “muhtıra” ile tepki gösterdi. Hamsici’nin açıklamasının dikkat çekici ayrıntısı açıklamasındaki ifadelerle bugün Zaman gazetesinde İzzettin Çiçek imzasıyla yayınlanan “İşte, HSYK düzenlemesinde Anayasa’ya aykırı maddeler” analizin birbirinin aynısı olması.
HSYK Başkanvekili Ahmet Hamsici bugün AK Parti’nin tasarısına karşı sabah saatlerinde açıklama yaparken, Zaman gazetesi bugün anasayfasından bir analiz girdi. “İşte, HSYK düzenlemesinde Anayasa’ya aykırı maddeler” başlığıyla İzzettin Çiçek imzasıyla yayınlanan analiz neredeyse satırı satırına Hamsici’ninki ile aynı. Zaman’ın analizinin HSYK Başkanvekili’nin açıklamasından önce yazılmış olması dikkat çekiyor.
Kısacası ya Hamsici cemaat yazarı Çiçek’ten intihal yaptı ya Çiçek’te Hamsici’nin yapacağı açıklama önceden vardı ve çiçek Hamsici’nin çalışmasına kendi imzasını attı ya da…
İşte Zaman’da İzzettin Çiçek imzalı yayınlanan analiz ile HSYK Başkanvekili Ahmet Hamsici’nin 66 sayfalık açıklamasında neredeyse aynı olan o iki bölüm:
İŞTE HAMSİCİ’NİN BUGÜN YAPTIĞI AÇIKLAMASI:
– Teklifin 2. maddesi ile 2802 sayılı Yasa’nın 49 ve 50. maddesinde yapılmak istenen hâkim savcıların uluslararası kurum ve kuruluşlarda görevlendirilmesi, yurt dışına yüksek lisans, doktora veya bilgi görgü amacıyla gönderilmesine ilişkin tüm işlemlerin Adalet Bakanının iznine tabi kılınmasına dair düzenlemeler hem hukuk devletinde belirlilik (keyfi davranmama) ilkesine hem de mahkemelerin bağımsızlığına aykırıdır (Anayasa’nın 2. ve 138. maddelerine).
– Adalet Komisyonlarının yeniden şekillendirilmesini içeren Teklifin 4 ve 25. maddeleri hukuk devletine, yargı bağımsızlığına, soruşturmaların gizliliği prensibine aykırı olup, yürümekte olan dava ve soruşturmalar yürütmenin müdahalesine açık hale getirilmektedir. (Anayasa’nın 2, 138 ve 159. maddelerine aykırıdır).
– Teftiş Kurulunun yapısının yeniden oluşturulmasını düzenleyen Teklifin 27, 35 ve 36.maddeleri Teftiş Kurulu’nu tamamen Bakana bağlamaktadır. Anayasada yer almayan bir yetki kısıtlamasına gidilmektedir. Bu şekilde Anayasa’nın 2, 138 ve 159. maddelerine aykırıdır.
– Kurulun bağımsız şekilde çalışmasına müdahale içeren Teklifin 29. maddesi ile Kurul Dairelerinin görev ve işbölümü Başkanın iradesine bırakılmaktadır. Bu durum hukuk devleti ilkesi ile mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlerin tarafsızlığı prensiplerine aykırıdır. (Anayasa’nın 2, 138 ve 159. maddelerine aykırıdır).
– Kurulda görev yapacak tetkik hâkimlerinin ve müfettişlerin Başkanın önereceği iki kat aday arasından seçilecek olması Anayasa’nın 2 ve 159. maddelerine açıkça aykırılık teşkil etmektedir. Anayasa’da yer almayan bir yetki sınırlaması öngörülmekte, Genel Kurula ait olan yetki doğrudan Başkan’a devredilmekte ve Kurulun iradesi Anayasada verilen yetkinin özü ile bağdaşmayacak şekilde kısıtlanmaktadır. Bu düzenleme ile Anayasada herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmaksızın verilen yetkinin Genel Kurul’un elinden Kanun ile alınması söz konusudur. (Anayasa’nın 2, 138 ve 159. maddelerine aykırıdır).
– Genel Kurulun toplanma ve karar yeter sayısı ile ilgili Teklifin 39. maddesi, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı ilkeleri doğrultusunda görev yapması gereken HSYK’nın çalışma usulüne açık bir müdahaledir. (Anayasa’nın 2, 138 ve 159. maddelerine aykırıdır).
– HSYK’nın yargı bağımsızlığı ve hâkim teminatı açısından önemli bir unsur olan etkili itiraz sistemi Teklifin 41. maddesi ile ortadan kaldırılmakta, yürütme içerisinde yer alan Başkanın iradesinde işleyecek bir sistem öngörülmektedir.
– HSYK üyeleri hakkında soruşturma ve kovuşturma işlemlerinin Başkan tarafından yapılmasını öngören Teklifin 42 ve 44. maddeleri Kurulun yürütmeden bağımsız olarak çalışması önünde çok önemli bir engeldir. Adalet Bakanlığında çalışan bir tetkik hakiminin disiplin ve soruşturma işlemleri üzerinde dahi yetkisi bulunmayan Adalet Bakanı’nın, Kurul üyeleri üzerinde böyle bir yetkiye sahip kılınması Kurul üyelerini yürütme organına bağımlı hale getirmektedir. (Anayasa’nın 2, 138 ve 159. maddelerine aykırıdır).
– Kurulda görev yapacak hâkimler, müfettişler, Daire Başkanları, Genel Sekreter Yardımcıları, Genel Sekreter, Teftiş Kurulu Başkan ve Yardımcılarının atanmasında teklif edilecek adayların belirlenmesinde yetki tamamen Adalet Bakanı’na bırakıldığından, HSYK’nın bağımsız iradesi ile Teftiş Kurulu ve Genel Sekreterlik teşkilatı oluşturulması Kurulun bağımsızlığını ortadan kaldıran bir düzenlemedir. (Anayasa’nın 2, 138 ve 159. maddelerine aykırıdır).
İŞTE ZAMAN’IN BUGÜN GAZETEDE YAYINLADIĞI ANALİZ:
Düzenleme, ayrıca, HSYK’nın yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatına göre hareket etmesi prensibini ihlal ediyor.
Teklifin 2. maddesi ile 2802 sayılı yasanın 49. ve 50. maddelerinde yapılmak istenen düzenlemeler hakim bağımsızlığı ilkesini zedeliyor.
Adalet komisyonlarının yeniden şekillendirilmesini içeren teklifin 4 ve 25. maddeleri yargı bağımsızlığına, soruşturmaların gizliliği prensibine, yürümekte olan dava ve soruşturmaların yürütmenin müdahalesine açık hale getirilmesi suretiyle Anayasa’nın 159. maddesine aykırı.
Teftiş Kurulu’nun yapısının yeniden oluşturulmasını düzenleyen 27, 35 ve 36. maddeleri Teftiş Kurulu’nu tamamen bakana bağlamak suretiyle hakim bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkelerini ihlal ediyor.
Kanun teklifinin 29. maddesi kurul dairelerinin görev ve işbölümünü başkanın iradesine bırakmak suretiyle kurulun bağımsız şekilde çalışmasına müdahale içeriyor. Kurulda görev yapacak tetkik hâkimlerinin ve müfettişlerin başkanın (adalet bakanı) önereceği 2 kat aday arasından seçilecek olması nedeniyle Anayasa’nın 159. maddesine açıkça aykırılık teşkil ediyor. Anayasa ile Genel Kurul’a verilen yetki başkana devredilmekte ve kurulun yetkisi gasp ediliyor.
Genel kurulun toplanma ve karar yeter sayısı ile ilgili teklifin 39. maddesi, mahkemelerin bağımsızlığı ve hakim teminatı ilkeleri doğrultusunda görev yapması gereken HSYK’nın çalışma usulüne açık bir müdahale niteliği taşıyor. HSYK’nın yargı bağımsızlığı ve hâkim teminatı açısından önemli bir unsur olan etkili itiraz sistemi teklifin 41. maddesi ile ortadan kaldırılıyor. Başkanın (adalet bakanının) iradesinde işleyecek bir sistem öngörülüyor.
HSYK üyeleri hakkında soruşturma ve kovuşturma işlemlerinin bakan tarafından yapılmasını öngören teklifin 42. ve 44. maddeleri kurulun yürütmeden bağımsız olarak çalışması önünde çok önemli bir engel meydana getiriyor.
HSYK’nın çalışma sisteminde önemli bir yere sahip olan HSYK genel sekreteri ve yardımcılarının atanması usulünü tamamen Anayasa’ya aykırı olacak şekilde genel kurul iradesine ipotek konularak başkanın iradesine ve belirlemesine açık hale getiren teklifin 46. maddesi Anayasa’yı doğrudan ihlal ediyor.
HSYK’da görev yapacak hâkimler, müfettişler, daire başkanları, genel sekreter yardımcıları, genel sekreter, teftiş kurulu başkan ve yardımcılarının atanmasında teklif edilecek adayların belirlenmesinde yetki tamamen adalet bakanına bırakıldığından, HSYK’nın bağımsız iradesi ile teftiş kurulu ve genel sekreterlik teşkilatı oluşturulması kurulun bağımsızlığını ortadan kaldırıyor.
Tasarının 48. maddesi ile düzenlenen geçici 4. madde, teftiş kurulu ve sekreter yada tüm çalışanların yasama faaliyeti ile görevine son vermek suretiyle bu kişilerin yasama tasarrufuna dava açma hakkı bulunmadığından hak arama özgürlüklerini ortadan kaldırmak suretiyle yargı denetimini engelliyor. Bu açıdan Anayasa’nın 2. ve 36. maddelerine açıkça aykırılık meydana getiriyor.
Bu atamaların Anayasa’nın 159. maddesine dayanılarak HSYK Genel Kurul tarafından yapılmış olmasına karşın, görevden almaların yasa metni ile yapılması idare hukukuna hakim olan yetkide ve usulde paralellik ilkesine açıkça aykırılık teşkil etmektedir.
