Sivil siyasete “yargı vesayeti” ile müdahalaye hazırlanan Anayasa Mahkemesi seçim barajını iptal edebilir mi, ederse 2015 seçimlerini etkiler mi? Anayasa Mahkemesi’nin kalbinden bir isim MEDYAGÜNDEM için analiz etti.
MEDYAGUNDEM.COM- Anayasa Mahkemesi’ndeki “paralel yapılanma”yı deşifre ettiği Haşim Kılıç tarafından işine son verilen Anayasa Mahkemesi eski raportörü, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Emir Kaya, seçim barajının ATM’nin iptaliyle ilgili meselenin hukuki ve teknik boyutunu analiz ettiği çarpıcı yorumlarda bulundu.
“AYM seçim barajını iptal etse dahi 2015 seçimleri % 10 barajıyla yapılacaktır.” diyen Kaya, Anayasa Mahkemesi’nin muhtemel bir iptal kararının ise hukuken zayıf yorumla mümkün olduğunu, bunun da 2015 seçimlerini etkilemeceğini belirtti.
Yrd. Doç. Dr. Emir Kaya’nın yorumu şöyle:
ANAYASA MAHKEMESİ NEYİ DEĞERLENDİRECEK?
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’na göre “Genel seçimlerde ülke genelinde, ara seçimlerde seçim yapılan çevrelerin tümünde, geçerli oyların %10’unu geçmeyen partiler milletvekili çıkaramazlar.”
Bildiğiniz gibi, Anayasa Mahkemesine bu hükmün ve ilgili maddelerin iptali istemiyle bireysel başvuru yapılmıştır. Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruda seçim barajının hak ihlali olduğuna karar vermesi bir şey, seçim barajına ilişkin hükümlerin iptaline karar vermesi ise ayrı şeydir. Bu iki karara ayrı mekanizmalarla ulaşılır ve bu kararların anlamı da farklıdır. İhlal kararı verilmesi, otomatik olarak seçim barajını ortadan kaldırmaz. İhlalin giderilmesi için yasa değişikliği gerekir, ki seçimden önceki bir yıl içindeki değişiklikler uygulanmaz.
İHLAL KARARI HUKUKEN ZAYIF BAZI YORUMLAMALARLA MÜMKÜN
Kanaatimce ihlal kararı verilmesi, daha önemlisi iptal kararı verilmesi hukuken zayıf bazı yorumlamaların yardımıyla mümkündür. Örneğin, bireysel başvurunun Genel Kurulda incelenmesi hem Anayasa’ya hem de ilgili Kanun’a aykırıdır. Bu uygulama AYM’nin kendi hazırladığı ve dış denetime kapalı İçtüzük’le ihdas edilmiştir. Yine iptal kararı verilebilmesi için bireysel başvuruya bakan Bölümün “mahkeme” sayılması gerekmektedir. Bunun için de bireysel başvurunun “başvuru” değil, “dava” sayılması gerekir. Bu da tartışmalıdır. Bu gibi teknik arızalar söz konusudur.
Tüm bu arızaları göz ardı ederek AYM’nin ihlal+iptal kararı verdiğini varsaysak bile Anayasa’nın 67. maddesindeki şu hükümle karşı karşıya kalmaktayız:
“Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.”
2015 SEÇİMLERİ ETKİLENMEZ
AYM’nin iptal kararının, “kanunda değişiklik” anlamına geleceği kuşkusuzdur. Nitekim Anayasa’nın 153. maddesi iki yürürlükten bahsetmektedir: 1. İptal edilen kanun hükmünün yürürlükten kalkması, 2. AYM’nin iptal hükmünün yürürlüğe girmesi. Doktrinde de ilga, iptal gibi işlemlerin “değişiklik” olduğu sabittir.
Dolayısıyla AYM seçim barajını iptal etse dahi 2015 seçimleri % 10 barajıyla yapılacaktır.
